Mỗi người sẽ có phác đồ riêng tùy vào loại và tình trạng nám. Nhìn chung, một quy trình cải thiện nám thông thường gồm các bước: chống nắng, dùng thuốc bôi, laser, mesotherapy và thuốc uống. Trong đó, bước bôi thoa rất quan trọng, giúp hạn chế kích ứng, tránh làm nám trở nên nặng hơn hoặc tái phát.

Ở bước bôi thoa, các sản phẩm trên thị trường thường chứa hoạt chất hydroquinone, retinol, tranexamic acid, kojic acid, glycolic acid, azelaic acid… Theo đó, bác sĩ Thảo phân tích kỹ hơn về ba hoạt chất làm trắng da, cải thiện nám phổ biến – hydroquinone, retinol và tranexamic acid như sau:

Hydroquinone

Hydroquinone (HQ) là một hợp chất hydroxyl phenolic có cấu trúc tương tự với tiền chất của melanin. Nó ngăn chặn sự tổng hợp melanin bằng cách ức chế tyrosinase. Do đó, chất này ngăn ngừa sự biến đổi DOPA thành melanin.

HQ có tính công phá mạnh mẽ giúp làm trắng da hiệu quả. Bởi sự mạnh mẽ quá mức này, HQ tác động đến cả sự hình thành melanin và cấu trúc màng tế bào này, thậm chí là tiêu diệt melanocytes. Vì vậy, người muốn trị nám chỉ nên sử dụng dưới sự theo dõi sát sao của bác sĩ.

Retinol

Retinol là một dẫn xuất của vitamin A, hoạt động theo cơ chế đẩy nhanh tốc độ tự tẩy tế bào chết của da. Nghĩa là chất này sẽ khiến cho da tái tạo liên tục, tế bào cũ được đẩy lên và bong ra dưới dạng tế bào chết giúp da đẹp hơn.

Retinol bôi làm giảm sự xuất hiện của các nếp nhăn thông qua việc tăng sản xuất glycosaminoglycans (giữ lại một lượng đáng kể nước) và collagen. Vì thế, hoạt chất có ưu thế giúp trẻ hoá và chống lão hoá trong các sản phẩm chăm sóc da. Nếu da có tình trạng lão hóa, da trên 35 tuổi có nám, mọi người có thể sử dụng retinol để da sáng và căng bóng.

Với retinol, người dùng nên sử dụng với nồng độ và tần suất phù hợp, tốt nhất là theo lời khuyên của bác sĩ để tránh kích ứng.

Tranexamic acid

Tranexamic acid (TXA) là một hợp chất thân nước có nguồn gốc từ acid amin lysine. Trong y học, TXA thường được sử dụng để cầm máu trong các trường hợp xuất huyết. Trong mỹ phẩm, TXA thường tồn tại dưới nhiều dạng chiết xuất khác nhau như tranexamic acid hay m-tranexamic acid có khả năng làm mờ nám, dưỡng sáng da và thường được sử dụng thông qua đường uống, tiêm và bôi thoa.

TXA giúp ức chế hoạt động của enzyme plasmin – enzyme kích thích sản sinh melanin, giảm sự tổng hợp hắc tố bằng cách làm chậm quá trình sản sinh nội bào của arachidonic acid và hormone α-MSH. Từ đó, chất này ngăn ngừa sự hình thành của các đốm nâu, làm mờ vết thâm và giảm viêm – kích ứng da hiệu quả.

Bác sĩ Thảo cho biết thêm, gần đây, nhiều nghiên cứu chỉ ra chất này là một chất vừa có tác dụng tăng sinh collagen, ức chế hình thành sắc tố và giảm giãn mao mạch. TXA đường uống đem lại hiệu quả giảm nám cũng như hạn chế tái phát tốt. Tuy nhiên, khi dùng kéo dài, da sẽ xuất hiện huyết khối tĩnh mạch.

Khác với TXA đường uống, dạng thoa đang chiếm ưu thế hơn vì đảm bảo hiệu quả làm sáng da nhưng không gây tác dụng phụ hay kích ứng. Bởi lẽ, sản phẩm dạng này có khả năng bảo vệ da trước các tác hại của ánh mặt trời bằng cách ngăn chặn ức chế tyrosine tổng hợp hắc sắc tố, có thể ổn định với ánh sáng, nhiệt độ, quá trình oxy hóa và độ pH. Từ đó, da hạn chế bắt nắng, tổn thương hay nhạy cảm.

Thiên Minh